ลูกเดือย เป็นธัญพืชประเภทคาร์โบไฮเดรต เดือยเป็นพืชพื้นเมืองแท้ ๆ ของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่มีเส้นใยอาหารสูง เป็นพืชตระกูลเดียวกับข้าว โดยมีลักษณะเป็นเม็ดสีขาว เม็ดจะออกกลม ๆ รี ๆ รสชาติออกมันเล็กน้อย ลูกเดือยมีคุณค่าทางอาหารสูง เพราะมีปริมาณโปรตีน 13.84% คาร์โบไฮเดรต 70.65% ใยอาหาร 0.23% ไขมัน 5.03% แร่ธาตุต่าง ๆ อีกมากมาย โดยเฉพาะฟอสฟอรัส ซึ่งช่วยบำรุงกระดูก มีอยู่ในปริมาณสูง รวมทั้งวิตามินเอที่ช่วยบำรุงสายตา วิตามินบี 1 และวิตามินบี 2 โดยเฉพาะวิมามินบี 1 มีในปริมาณ มาก (มีมากกว่าข้าวกล้อง) ซึ่งช่วยแก้โรคเหน็บชาด้วย ลูกเดือยยังมีกรดอะมิโนทุกชนิดที่สูงกว่าความต้องการตามมาตรฐานขององค์การอนามัยโลก ยกเว้นเมทไธโอนีน (Methionine) และไลซีน (Lysine) เช่น มีกรดกลูตามิก (Glutamic Acid) ในปริมาณมากตามด้วยลูซีน (Lucene), อลานีน (Analine), โปรลีน (L-Proline), วาลีน (L-Valine), ฟีนิลอะลานีน (Phenylalanine),ไอโซลูซีน (Isoleucine) และอาร์จีนีน (L-Arginine) ลดหลั่นลงมา มีกรดไขมันจำเป็นชนิดที่ไม่อิ่มตัวด้วย เช่น กรดโอเลอิก (Oleic Acid) และกรดลิโนเลอิก (Linoleic Acid) รวมแล้วถึง 84% และเป็นกรดไขมันชนิดอิ่มตัว คือ ปาล์มิติก (Palmitic Acid) และสเตียริก (Stearic Acid) เพียง 16% เท่านั้น

      ลูกเดือยทำไมถึงขึ้นชื่อว่าเป็นยาอายุวัฒนะสำหรับแพทย์แผนจีน? ลูกเดือยมีฤทธิ์เป็นยาเย็นช่วยบำรุงกำลัง บำรุงปอด ตับ ไต ม้าม มีสรรพคุณทางด้านขับปัสสาวะ ขับเสมหะ แก้ไข้ แก้ท้องเสีย หล่อลื่นกระเพาะอาหารและลำไส้ แก้ปัญหาทางเดินหายใจ ไขข้อกระดูก บรรเทาอาการเหน็บชา แก้ชักกระตุก ลดอาการบวมน้ำ รักษาอาการปอดอ่อนแอและเป็นเลือด รักษาฝีที่ลำไส้ แก้ร้อนในกระหายน้ำ

      อีกทั้งยังมีสารคอกซีโนไลด์ (Coxenolide) ซึ่งมีสรรพคุณในการยับยั้งการเกิดเนื้องอก จึงเชื่อว่าลูกเดือยมีความสามารถในการลดความเสี่ยงโรคมะเร็งได้­­ และสำหรับผู้หญิง ลูกเดือยยังช่วยแก้อาการตกขาวได้ดี อีกทั้งกรดอะมิโนต่าง ๆ ในลูกเดือยยังช่วยกระตุ้นการทำงานของเมลาโทนิน (Melatonin) ทำให้หลับสบายมากยิ่งขึ้น ดังนั้นหลายคนจึงนิยมดื่มน้ำลูกเดือยเพื่อแก้ปัญหานอนไม่หลับ